Χαλκιάς

Περιγραφή

Ο χαρκιάς ή χαλκιάς, παλαιότερα ήταν ο τεχνίτης που επεξεργαζόταν το χαλκό. Ενώ λοιπόν η ονομασία μας παραπέμπει στο μέταλλο του χαλκού, σήμερα, όταν λέμε «χαλκιά» εννοούμε τον σιδηρουργό δηλαδή τον τεχνίτη που εκτός από το χαλκό επεξεργάζεται και τον σίδηρο. Οι παλαιοί μεταλλουργοί προσπαθούσαν με προσμίξεις διάφορων μετάλλων να σκληρύνουν το χαλκό και έτσι ανακαλύφθηκε ο μπρούντζος. Ο σίδηρος χρησιμοποιείτο όπου υπήρχαν ανάγκες για ανθεκτικότερο μέταλλο.

Τα βασικά εργαλεία του χαρκιά ήταν το φυσερό, το αμόνι, οι τανάλιες, τα σφυριά,. τα κοπίδια, οι ζουμπάδες, η μέγγενη, οι λίμες κ.α. Το φυσερό, ήταν ένα είδος ασκού από μαλακό δέρμα, που με τη βοήθεια διαφόρων μοχλών, φούσκωνε και ξεφούσκωνε, δημιουργώντας δυνατό ρεύμα αέρα κάτω από αναμμένα κάρβουνα. Με αυτή την τεχνική ο σιδηρουργός πετύχαινε την επιθυμητή θερμοκρασία έτσι ώστε να πυρακτώσει τα μέταλλα που ήθελε να επεξεργαστεί.

Τα πυρακτωμένα μέταλλα σφυρηλατούνταν πάνω στο αμόνι το οποίο ήταν στερεωμένο πάνω σ’ ένα κούτσουρο. Πάνω στο αμόνι και με την βοήθεια διαφόρων εργαλείων, ο σιδηρουργός μπορούσε να καμπυλώσει ένα μέταλλο, να το κόψει, να το τρυπήσει, να του δώσει σχήμα οξύ ή πεπλατυσμένο. Η μέγγενη ή μάγκανο, ήταν ένας στιβαρός μηχανισμός με την βοήθεια του οποίου ένα κομμάτι μετάλλου προς επεξεργασία, συγκρατιόταν σταθερό.

Ο σιδεράς μέσα σε ένα ανοικτό βαρέλι, διατηρούσε νερό μέσα στο οποίο βάπτιζε τα πυρακτωμένα μέταλλα όταν ήθελε να τα ψύξει. Με την απότομη ψύξη πετύχαινε την «βαφή» του μετάλλου δηλαδή την σκλήρυνση του.

Ο χαλκιάς κατασκεύαζε αγροτικά εργαλεία, μεταλλικά εξαρτήματα για την αρχιτεκτονική, την επιπλοποιεία, οικιακά σκεύη, διάφορους μηχανισμούς κλειδαριές, ζυγαριές κ.λπ.